آشنایی با چاپ هلیوگراور و کاربرد های آن

*آشنایی با چاپ هلیوگراور و کاربرد های آن*
تاریخچه چاپ هلیوگراور
در زمان های قدیم حکاکی بر روی سطح فلزی و یا مسی به صورت دستی انجام می شد. امرووزه هلیوگراور با رویه اصل چاپ هلیوگراوری که در قدیم انجام می شد، تفاوتی ندارد.هلیوگراور باقی مانده همان تکنیک گذشته می باشد.
چاپ هولوگرام توسط یک زن قهار و چاپگری به نام کارل کلیک در سال ۱۸۹۰ اختراع شده است .مخترع این نوع چاپ برای اولین بار اصطلاح هلیوگراور را انتخاب کرد .در مرحله اول انجام ویدیوگرام به روش سنتی و دستی یک عکس کپی شده برای صفحات مس و سپس یک لایه قیر مانند روی آن اعمال می گردد. در این حالت فقط صدور چاپ در بالای این لایه باقی می ماند. بعد از آن با استفاده از اسیدی نقش ها بر روی سطح حکاکی می شوند.سپس قسمتهای بدون نقش حذف میشوند.
هلیوگراور چیست؟
چاپ هلیوگراور گونهای از چاپهای برجسته است. در چاپ هلیوگراور از کلیشههای فلزی (غالباٌ چدنی) استوانهای شکل استفاده میشود.در مرحله بعد طرح مورد نظر به تفکیک رنگ بر روی آنها حک میشود. این روش چاپ به دلیل استفاده از کلیشههای چدنی،برای چاپ تیراژهای پائین مقرون به صرفه نیست. چاپ هلیوگراور عموما برای چاپ بر روی سطوح نایلونی (ترس بافان، سلوفان، متالایز) کاربرد دارد.
چاپ هلیوگراور روش بسیار مناسبی برای چاپ با کیفیت بسیار بالا و تصاویری که دارای سایه روشن های به هم پیوسته هستند می باشد.انواع بسته بندی و چاپ جعبه و مجلات از جمله موارد استفاده از چاپ هلیوگراور است.
سیستم چاپ هلیوگراور دارای سیلندرهای میباشد که طرح مورد نظر بر روی آنها توسط ماشین های لیزری و یا شیمیایی به صورت گود انجام می شود. در این فرآیند گودی های روی سیلندرها پر از مرکب می شود و سطح سیلندر ها توسط تیغه پاک میشوند. سپس عمل چاپ را انجام میدهند. هرچه عمق سیلندر ها بیشتر باشد مرکب بیشتری می گیرد .
در نتیجه باعث می شود شدت رنگ بیشتر باشد این گودی ها بر روی سیلندر هلیوگراور به صورت جداگانه هستند در صنعت چاپ هلیوگراور حتی حروف بسیار کوچک به صورت کاملاً با کیفیت چاپ میشوند.سپس آن ها کنار یکدیگر قرار می گیرند.چاپ هلیوگراور همانند کنده کاری روی فلز میباشد موثر ترین پیشرفت های تکنولوژی دنیا توسط چاپ هلیوگراور انجام شده است. در این چاپ حتی حروف بسیار نازک نیز به صورت ترام چاپ می شوند. بهترین مشخصه تشخیص این روش چاپی این است که کناره های حروف ریز ذره بین قرار دهیم.آن گاه متوجه میشویم که لبه آن ها ناصاف است.
انواع چاپ هلیوگراور
در اولین حالت انواع چاپ جعبه و مجلات و بسته بندی با کیفیت بالا و همینطور پرده های زینتی فیلم های چند لایه پلیمری که عرض بالایی دارند مورد استفاده قرار می گیرد. در حالت دوم که حالت ورقی می باشد : چاپ هلیوگراور بیشتر مناسب برای کارهایی محدود در انواع اوراق بهادار مانند تمبر و اوراق سهام و برخی اوراق تبلیغاتی می باشد .
کاربرد های چاپ هلیوگراور
چاپ هلیو قابلیت چاپ روی انواع نایلون از جمله نایلون شفاف ، شیری و رنگی را دارد.این روش میتواند نایلون را در انواع رنگ ها و ابعاد تولید و چاپ روی آن را با بالاترین کیفیت ممکن انجام دهد .
مراحل چاپ هلیو گراور
۱ – فرو رفتن سیلندر به داخل مخزن مرکب دستگاه و چرخیدن آن درون مخزن و پر شدن حفره ها با مرکب روان و رقیق.
۲ – تماس سطح سیلندر با یک تیغه استیلی به نام تیغه « داکتر بلید » و گرفته شدن مرکب اضافی سظح سیلندر و باقی ماندن مرکب درون حفره ها.
۳ – قرار گرفتن سطح چاپ شونده بین سیلندر گراور و سیلندر فشار دهنده دستگاه و انتقال مستقیم مرکب از دورن حفره ها بر روی سطح چاپ شونده .
- با توجه به ضخامت و غلظت پایین مرکب منتقل شده بر روی سطح چاپ شونده رنگ مایه های بدست آمده در چاپ گراور با رنگ مایه های دیگر روش های چاپی متفاوت است. بنابراین به جای استفاده از مرکب های سایان، ماژنتا ، زرد و مشکی (CMYK)معمول از مرکب های قرمز ، آبی و زرد و مشکی در آن استفاده می کنند.
- در مجموع استانداردهای مشخصی برای استفاده از انواع مرکب و اندازه حروف چاپی برای چاپ سطوح مختلف چاپی وجود دارند.
- روش گراور یک روش مستقیم ( direct) چاپی است ( یعنی تصاویر به صورت مستقیم از روی سیلندر به روی سطح چاپ شونده منتقل می شوند) به همین دلیل در دستگاه های روتو گراور نیازی به استفاده از روش های کنترل مخزن مرکب نیست پس می توان کیفیت را در این روش به خوبی کنترل کرد و سرعت چاپ را بالا برد. در برخی موارد سرعت چاپ دستگاه می تواند به حدودا ۹۰۰ متر در دقیقه برسد.
مزایای چاپ هلیوگراور
امروزه نتیجه حاصل از چاپ با ماشین هلیوگراور بهتر از دیگر چاپ ها می باشد. بی بو بودن مرکب هلیو و همچنین خشک شدن سریع مرکب و قابل استفاده بودن برای تیتراژ های بالا و در عین حال مصرف کم مرکب از مزایای چاپ هلیوگراور هستند .
- کیفیت بالا
- سرعت بالا
- قابلیت چاپ نزدیک به تصاویر سایه روشن پیوسته
- رنگ سیاه پرمایه
- قابلیت چاپ حتی بر روی سطوح چاپ با کیفیت پایین
- صرقه اقتصادی بالا در چاپ های با تیراژ بالا
- سرعت بالای چاپ بعد از فرآیند آماده سازی سیلندر
معایب چاپ هلیوگراور
- چاپ شدن حروف به صورت نقطه سایه
- استفاده از مرکب های وابسته به حلال
- محدود بودن استفاده به چاپ های با تیراژ بالا
- گران بودن اعمال اصلاحات و تغییرات بر روی سیلندر ساخته شده و ترجیح ساخت سیلندر مجدد در این حالت
- نمونه گیری بسیار گرا
چاپ گراور (Gravure ) بیشتر برای چه کارهای استفاده می شود؟
این روش چاپی بیشتر برای چاپ تیراژ های بالا و انواع محصولات چاپ بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرد.در ادامه با تعدادی از موارد چاپ هلیوگراور آشنا میشویم:
- چاپ کاتالوگ و مجله
- انواع بسته بندی های انعطاف پذیر و از جمله بسته بندی انواع شیرینی و شکلات
- جعبه های مقوایی، کارتن های نگهداری مایعات و پاکت های سیگار
- تمبرهای پستی
- پوشش های زینتی ( مثل کاغذ دیواری و روکش های طرح چوب )
- و….
وضعیت چاپ هلیوگراور در ایران
در کشور ما سیستم هلیوگراور تنها در تعداد محدودى از چاپخانه هاى بخش خصوصی استفاده میشود. بیشترین سرمایه گذارى این رشته در بخش دولتى است مانند چاپخانهٔ دولتى که براى چاپ تمبر و اسکناس از آن استفاده مى کند. روزنامهٔ اطلاعات، دخانیات و …از جمله دستگاه های دولتی استفاده کننده گراور هستند.
اغلب چاپخانه ها مرکب مصرفى را نیز خودشان تولید مى کنند. در سال هاى اخیر، رقابت و تقاضاى صادرکنندگان کالاها که باید محصولاتشان را در کنار بسته بندى هاى زیباى خارجى ارائه دهند،باعث کیفیت کارها شده است. بسیارى ازسفارشات چاپ که براى چاپ به خارج کشور فرستاده مى شود، در کشور قابل چاپ هستند.ما متخصصانى براى آماده سازى و کار با هلیوگراور در ایران داریم. اما برخى از این سفارش ها به خاطر محدودیت زمانى که حاصل معدود بودن چاپخانه هاست، به خارج از کشور فرستاده مى شود.عمر ماشین هاى هلیوگراور بسیار طولانى تر از ماشین هاى ورقى افست و رول است.
اگر بخواهیم ماشین آلاتى مناسب با نیازهاى کشور را خریدارى کنىم، ماشین هاى چاپ گود، جاىگاه ویژه اى خواهند داشت. اگر قرار باشد به صادرات بها بدهیم، ناگزیریم براى ارتقاى بسته بندى و در درجه اول چاپ بسته بندى، از چاپ هلیوگراور حمایت کنیم. امکانات موجود در کشور به هیچ وجه با نیازها و رشد جمعیت و تولید و همچنین با چشم اندازهاى آینده تناسب ندارد.
توجه به این روش چاپ، نسبت به روش چاپ افست کمترین میزان وابستگى را ایجاد مى کند. زیرا فرسایش دستگاه ها بسیار کم و ساخت بسیارى از لوازم آن ها با کیفىت عالى در ایران امکان پذیر است.ضمنا مى توان براى نصب و نگهدارى این سىستم ها و حل مسائل فنى آن ها به کارشناسان و متخصصان داخلى متکى بود. گسترش سیستم هاى چاپ گود از هر نظر(فنى، اقتصادى و…) توجیه پذیر است.
در پاىان باید یادآور شویم که لازم است در برنامه ریزى هاى مختلف اقتصادى، صنعتى و آموزشى، چاپ هلیوگراور مورد توجه بیشترى قرار گیرد و در برنامهٔ آموزشى هنرجویان نیز آموزش چاپ گود، به عنوان یک گام اولیه در دستور کار قرار گیرد.
تهیه شده توسط گروه چاپیلون